Zacherias Heyns is Flevoland's Stuk van het Jaar, nu landelijk!
Lelystad - Een archief is een heerlijke wandeling naar het verleden. Tijdens deze wandeling kom je maar zelden een onbekend archiefstuk tegen. Toch overkwam het één van de vrijwilligers van Nieuw Land bij het uitpakken van een verhuisdoos van de voormalige Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders. Nietsvermoedend stuitte zij op een zestiende-eeuws (1599) drukwerk in een eigentijdse perkamenten band: ‘Den Nederlandtschen landtspiegel in ryme gestelt’ door Zacharias Heyns. Het bleek ook nog eens het oudste archiefstuk van Nieuw Land te zijn. Kortom, een onverwachtse ontdekking waarvan ons archiefhart sneller gaat kloppen. Voor ons reden om dit boekje in te sturen als kandidaat voor de landelijke online verkiezing Stuk van het Jaar; iedereen kan vanaf 1 oktober stemmen via www.stukvanhetjaar.nl.
‘Den Nederlandtschen landtspiegel in ryme gestelt’ is een beschrijving van de oude Nederlanden (Nederland, België en Luxemburg) . Het drukwerk is samengesteld door Zacharias Heyns (1566–1630), schrijver en uitgever. Bijzonder is dat Heyns in zijn drukwerk de verschillende regio’s compleet in rijm omschrijft. Ook toont het boek prachtige, met de hand ingekleurde, landkaarten die ontleend zijn aan de ‘Mirroir du monde’ (Spiegel van de wereld). Ook een kaart van de Zuiderzee maakt deel uit van het boek. De eilanden ‘Urck’ en Schokland, met de dorpen Ens en Emmeloort, zijn daarop duidelijk terug te vinden. Die dorpsnamen zijn trouwens teruggekeerd in benamingen van enkele nederzettingen die in 1942 in de drooggevallen Noordoostpolder werden gesticht.
Het archief van Nieuw Land Erfgoedcentrum in Lelystad bewaart en beheert het grootste deel van de Flevolandse collecties. Uniek zijn de archieven –particulier en overheden- die de basis vormen van onze kennis over het Zuiderzeegebied. Het archief is nog vrij jong en telt slechts enkele tientallen boeken en andere documenten van vóór 1800. De verrassing was dus groot toen het boek van Heyns werd ontdekt. Het zestiende-eeuws (1599) drukwerk zat in een van de verhuisdozen, waarmee de bibliotheek van de voormalige Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders naar Nieuw Land werd gebracht. De dozen werden uitgepakt met het oog op de inschrijving van de publicaties in de digitale catalogus.
Stuk van het Jaar als online publieksevenement
Stuk van het Jaar is het online publieksevenement van De Nederlandse Archieven waarbij alle deelnemende archieven hun mooiste archiefstuk presenteren op www.stukvanhetjaar.nl. De hele maand oktober kan iedereen stemmen op zijn of haar favoriete archiefstuk en bij de afsluiting van de Maand van de Geschiedenis wordt de winnaar bekendgemaakt. Tijdens de maand oktober is het Stuk van het Jaar tijdelijk te bewonderen in het studiecentrum van Nieuw Land.
Rondleiding in het archief.
Het archief van Nieuw Land is alleen te bezichtigen tijdens speciale gelegenheden zoals in oktober, tijdens de Maand van de Geschiedenis. Wilt u eens mee op een wandeling door ons mooie archief? Op 16 oktober om 14.00 uur is er een exclusieve rondleiding door de archivaris van Nieuw Land. Voor meer informatie over de rondleiding kunt u terecht op www.nieuwlanderfgoed.nl. Opgeven is niet nodig.